Rood vlees verhoogt risico op vroegtijdig overlijden. In ieder geval als je in Amerika woont. Deel 1.

Achtergrond: Een paar dagen geleden lieten nieuwsberichten zien dat de consumptie van rood vlees de levensduur zou verkorten (1, 2). Met rood vlees wordt bedoeld: vlees van het varken, rund, of lam. Maar werd dit effect veroorzaakt door het rode vlees, of doordat mensen die rood vlees eten ongezonder zouden zijn?

De conclusie in de nieuwsberichten is gebaseerd op de resultaten uit een net gepubliceerd onderzoek (3). Het onderzoek beschreef de resultaten uit 2 Amerikaanse onderzoeksgroepen. Aan de onderzoeken deden 37.698 mannen en 83.644 vrouwen mee. Aan het begin van het onderzoek moesten de deelnemers gegevens over hun voeding en andere factoren invullen op een vragenlijst. Daarna werd steeds na 4 jaar opnieuw gevraagd een vragenlijst in te vullen. Tot nu toe zijn inmiddels 8.926 mannen en 15.000 vrouwen overleden. Mannen met een hoge consumptie van rood vlees hadden een 37% verhoogd risico op overlijden binnen de periode dat ze gevolgd werden (22 jaar). En vrouwen een 24% verhoogd risico (binnen 28 jaar). Het risico op overlijden aan hart- en vaatziekten en kanker steeg voor zowel mannen als vrouwen. De risico's stegen bij consumptie van onbewerkt rood vlees en bij bewerkt rood vlees (vooral worsten).


Wat vond de vleesindustrie van deze resultaten?
Zoals te verwachten viel, had de vleesindustrie felle kritiek op het onderzoek (4). De Amerikaanse vleesindustrie (AMI) gaf aan dat de belangrijkste beperking van het onderzoek eruit bestaat dat deelnemers zélf moesten opschrijven wat hun gebruikelijke voeding was:

The American Meat Institute (AMI) said the study’s main flaw was the fact that it relied on self-reporting to survey participants' diets, but that the method of collecting data was also 'highly inaccurate'.

Toch is dit een vreemd argument. In alle bestaande onderzoeken geven deelnemers zélf aan wat ze eten. Wie moet dat anders doen? Of moet je 24 uur per dag onder toezicht staan? Als de vleesindustrie dit onderzoek onzin vindt, dan zijn de resultaten uit andere onderzoeken automatisch ook onzin.

De AMI vindt het niet kunnen dat niet meer naar de voeding werd gekeken op het moment dat deelnemers aan het onderzoek chronisch ziek werden:

According to AMI, the researchers inserted estimated data when actual survey measurement was missing, and stopped updating the dietary information as soon as participants reported a diagnosis.

In een aanvullende analyse werd echter ook rekening gehouden met de voeding nádat deelnemers chronisch ziek werden. Dit is in online tabellen te zien (5). Ook in deze analyse bleef het risico op vroegtijdig overlijden significant verhoogd.

De AMI stelt dat rood vlees nog steeds deel uitmaakt van een gezond dieet. Ook wordt gezegd dat tevens naar resultaten uit andere onderzoeken moet worden gekeken. En dat het bewijs inconsistent is:

Red and processed meat continues to be a healthy part of a balanced diet and nutrition decisions should be based on the total body of evidence, not on single studies that include weak and inconsistent evidence and stand in contrast to other research and to the Dietary Guidelines for Americans, 2010.

Er wordt niet gerefereerd aan wetenschappelijke literatuur om aannemelijk te maken dat rood vlees deel uitmaakt van een gezond dieet. Of om aannemelijk te maken dat verschillende effecten zijn gevonden in andere onderzoeken.
De uitspraken van het AMI gaan ook in tegen de resultaten uit het wetenschappelijke onderzoek (3). De onderzoeksgroepen werden verdeeld in 5 categorieën, gebaseerd op verschillen in de geconsumeerde hoeveelheid rood vlees. Hieruit bleek dat deelnemers met een matige consumptie van rood vlees al een significant verhoogd risico op vroegtijdig overlijden hadden, vergeleken met deelnemers met lage/geen consumptie.

Gaan mensen die veel rood vlees eten, eerder door het vlees, of doordat ze ongezonder leven?
De wetenschappers die de onderzoeken leidden hebben ervoor gezorgd dat de kans zo klein mogelijk is dat andere factoren van invloed waren op het effect van rood vlees op de levensduur. Zo is o.a. rekening gehouden met de leeftijd, de body mass index, consumptie van alcohol, lichaamsbeweging, roken en bestaande aandoeningen die de kans op kanker of hart- en vaatziekten zouden kunnen verhogen. Tevens is rekening gehouden met de consumptie van calorieën, volkoren graanproducten, fruit en groenten, vis, gevogelte, noten, peulvruchten en zuivelproducten.
Critici zullen zeggen dat het niet goed mogelijk is om vast te stellen hoeveel rood vlees de deelnemers daadwerkelijk aten en dat de resultaten hierdoor niet betrouwbaar zijn. Toen de wetenschappers hier wiskundig rekening mee hielden, bleek echter dat het risico op vroegtijdig overlijden nóg verder steeg:

The FFQs used in these studies were validated against multiple diet records. However, the measurement errors inherent in dietary assessments were inevitable, including misclassification of ham or cold cuts as unprocessed red meat and inaccurate assessment of red meat content in mixed dishes. Because of the prospective study design, any measurement errors of meat intake are independent of study outcome ascertainment and, therefore, are likely to attenuate the associations toward the null. In the sensitivity analysis accounting for measurement errors, the risk estimates became stronger.

Alle soorten rood vlees verkortten de levensduur.
De wetenschappers hebben gekeken naar de effecten van 6 verschillende soorten rood vlees:
-Rund, lam, of varkensvlees bij de hoofdmaaltijd.
-Rund, lam, of varkensvlees op brood of bij gemengde gerechten.
-Hamburgers.
-Spek.
-Hog dogs.
-Anders soorten bewerkt rood vlees.
De levensduur werd verkort door hoge consumptie van alle 6 de soorten rood vlees. Het effect werd bij zowel mannen als vrouwen gevonden.

Conclusie:
Resultaten uit 2 onderzoeksgroepen laten zien dat zowel onbewerkt- als bewerkt rood vlees de kans op vroegtijdig overlijden verhoogt. Het risico steeg met iedere vorm van verhoogde inname.
De mogelijkheid dat er sprake zou kunnen zijn van een daadwerkelijk causaal effect, stijgt indien resultaten consistent worden gevonden. Volgens dit criterium, deed rood vlees het slecht: De kans op vroegtijdig overlijden steeg door consumptie van alle soorten rood vlees. Risico's op overlijden stegen voor zowel hart- en vaatziekten, als voor kanker. En effecten waren vergelijkbaar voor mannen en vrouwen.

In deel 2 zullen we gaan kijken of effecten in onderzoeken uit het verleden verschillend waren.


Referenties:
1) Editie NL (2012). 'Van rood vlees ga je veel eerder dood'. Geraadpleegd op 15 maart, 2012, van: http://www.rtl.nl/components/actueel/editienl/nieuws/2012/w11/van-rood-vlees-ga-je-eerder-dood.xml
2) NRC (2012). 'Rood vlees eten kan levensverwachting verkorten'. Geraadpleegd op 15 maart, 2012, van: http://www.nrc.nl/nieuws/2012/03/13/rood-vlees-eten-kan-levensverwachting-verkorten/
3) Pan A. Red meat consumption and mortality: results from 2 prospective cohort studies. Arch Intern Med. 2012 Mar 12. [Epub ahead of print]. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22412075
4) Michel M. Study linking red meat to high mortality under fire. March 13, 2012. http://www.globalmeatnews.com/Industry-Markets/Study-linking-red-meat-to-high-mortality-under-fire
5) Pan A. Red meat consumption and mortality: results from 2 prospective cohort studies. eTables & eFigure. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/archinternmed.2011.2287/DC1

Posted in: overlijden, rood vlees