05:51
Robert Hoenselaar
Achtergrond: Een tijd geleden ging ik in op kritiek die werd geuit na aanleiding van een onderzoek dat aantoonde dat rood vlees de levensduur mogelijk zou verkorten. In deel 2 laat ik zien wat de resultaten uit andere onderzoeken uit het verleden zijn.
Onderzoeken naar het effect van de consumptie van rood vlees op het risico op vroegtijdig overlijden.
Ik heb in de wetenschappelijke literatuur gezocht naar ander bestaand onderzoek over het effect van rood vlees op het risico op vroegtijdig overlijden. De methodiek die ik hiervoor heb gebruikt, kunt u zien op een van mijn anders internetsites (1). Buiten de 2 onderzoeksgroepen in het eerder besproken artikel (2) vond ik de resultaten uit 3 andere onderzoeksgroepen (3-5). De resultaten staan beschreven in de tabel hieronder:
Een significant verhoogd risico op overlijden werd gevonden in de 4 grootste onderzoeksgroepen (2, 4, 5) waaraan 696.012 personen deelnamen. En in deze groepen overleden maar liefst 99.156 deelnemers. Wat opvalt is dat een significant beschermend effect werd gevonden in de kleinste onderzoeksgroep (3) waarin "slechts" 468 deelnemers overleden.
Was het effect vergelijkbaar in verschillende delen van de wereld?
De 4 onderzoeksgroepen waarin een verhoogd risico op vroegtijdig overlijden werd gevonden, kwamen allemaal uit de Verenigde Staten van Amerika. De kleine onderzoeksgroep waarin een verlaagd risico werd gevonden kwam uit Europa. Het is dus niet uit te sluiten dat het negatieve effect in Europa niet wordt teruggevonden. Helaas is hier dus nog nauwelijks onderzoek naar gedaan. Dat is eigenlijk ondenkbaar gezien het feit dat het WCRF (grote broertje van het KWF) en het Voedingscentrum aanraden niet meer dan 500 g rood vlees per week te eten (6, 7).
Overigens wil ik niet zeggen dat het WCRF en het Voedingscentrum hier een onjuist advies geven. Wel wil ik aangeven dat dringend meer onderzoek nodig is voordat verregaande conclusies worden getrokken.
Stelling: Amerikanen doen hun rood vlees op een wit broodje. Wit brood is ongezond en daarom lijkt het of rood vlees het risico op voegtijdig overlijden verhoogt.
Resultaten uit twee onderzoeksgroepen geven hier mogelijk een antwoord op (2). Het onderzoek keek naar effecten van verschillende soorten rood vlees. Rood vlees op het brood of als gemengde maaltijd verhoogde het risico met 17%. Rood vlees als hoofdmaaltijd verhoogde het risico met 21%. Hamburgers verhoogden het risico met 14%, hot dogs met 9% en spek met 23%.
Als brood verantwoordelijk zou zijn voor het negatieve effect van rood vlees, zou je verwachten dat rood vlees op het brood een veel sterker verhoogd risico zou geven. Dat was niet het geval.
Verder is het nog maar de vraag of hoge consumptie van bewerkte graanproducten het risico op vroegtijdig overlijden verhoogt. Tot nu toe heb ik slechts één onderzoek (8) gezien dat liet zien dat deelnemers met een hoge consumptie van bewerkte graanproducten een significant verhoogd risico op vroegtijdig overlijden hadden (+ 16%). Resultaten uit 3 andere onderzoeken laten geen significant effect zien (9-11).
En hoge consumptie van brood(jes) wordt niet in verband gebracht met een kortere levensduur. Onderzoek laat zien dat hoge consumptie van brood(jes) (12, 13) of witbrood (14) het risico op vroegtijdig overlijden niet verhoogt. Hierbij moet ik aantekenen dat ik nog niet systematisch heb gezocht naar studies over het effect van graanproducten/brood op de levensduur. Het is dus mogelijk dat hier meer onderzoek over bestaat met tegenstrijdige resultaten.
Conclusie: Rood vlees verhoogde het risico op vroegtijdig overlijden in 4 Amerikaanse onderzoeksgroepen, maar niet in een kleine Europese onderzoeksgroep. Door het gebrek aan Europees onderzoek kan niet gezegd worden of rood vlees ook een negatief effect op de levensduur zal geven bij Europese burgers. Er zijn geen aanwijzingen dat het negatieve effect van rood vlees wordt veroorzaakt doordat rood vlees geregeld wordt gegeten op witbrood.
Referenties:
1) Hoenselaar R. Canceranddiet.nl. Methodology. http://canceranddiet.nl/Methods.html
2) Pan A. Red Meat Consumption and Mortality: Results From 2 Prospective Cohort Studies. Arch Intern Med. 2012 Mar 12. [Epub ahead of print]. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22412075
3) Whiteman D. Dietary questions as determinants of mortality: the OXCHECK experience. Public Health Nutr. 1999 Dec;2(4):477-87. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10656467
4) Kelemen LE. Associations of dietary protein with disease and mortality in a prospective study of postmenopausal women. Am J Epidemiol. 2005 Feb 1;161(3):239-49. http://aje.oxfordjournals.org/content/161/3/239.full
5) Sinha R. Meat intake and mortality: a prospective study of over half a million people. Arch Intern Med. 2009 Mar 23;169(6):562-71. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/169/6/562
6) WCRF. Vlees en kanker. Geraadpleegd op 4 april 2012, van: http://www.wcrf.nl/kankerpreventie/voeding/vlees.php
7) Voedingscentrum. Eet niet te veel rood vlees. Geraadpleegd op 4 april 2012, van: http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws/eet-niet-te-veel-rood-vlees.aspx
8) Jacobs DR Jr. Is whole grain intake associated with reduced total and cause-specific death rates in older women? The Iowa Women's Health Study. Am J Public Health. 1999 Mar;89(3):322-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10076480
9) Steffen LM. Associations of whole-grain, refined-grain, and fruit and vegetable consumption with risks of all-cause mortality and incident coronary artery disease and ischemic stroke: the Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) Study. Am J clin Nutr. 2003 Sep;78(3):383-90. http://www.ajcn.org/cgi/content/full/78/3/383
10) Liu S. Is intake of breakfast cereals related to total and cause-specific mortality in men? Am J Clin Nutr. 2003 Mar;77(3):594-9. http://www.ajcn.org/cgi/content/full/77/3/594
11) Sahyoun NR. Whole-grain intake is inversely associated with the metabolic syndrome and mortality in older adults. Am J Clin Nutr. 2006 Jan;83(1):124-31. http://www.ajcn.org/cgi/content/full/83/1/124
12) Rotevatn S. Lifestyle and mortality among Norwegian men. Prev Med. 1989 Jul;18(4):433-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2798367
13) Kahn HA. Association between reported diet and all-cause mortality. Twenty-one-year follow-up on 27,530 adult Seventh-Day Adventists. Am J Epidemiol. 1984 May;119(5):775-87. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6720674
14) Nube M. Scoring of prudent dietary habits and its relation to 25-year survival. J Am Diet Assoc. 1987 Feb;87(2):171-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3819235
Onderzoeken naar het effect van de consumptie van rood vlees op het risico op vroegtijdig overlijden.
Ik heb in de wetenschappelijke literatuur gezocht naar ander bestaand onderzoek over het effect van rood vlees op het risico op vroegtijdig overlijden. De methodiek die ik hiervoor heb gebruikt, kunt u zien op een van mijn anders internetsites (1). Buiten de 2 onderzoeksgroepen in het eerder besproken artikel (2) vond ik de resultaten uit 3 andere onderzoeksgroepen (3-5). De resultaten staan beschreven in de tabel hieronder:
Een significant verhoogd risico op overlijden werd gevonden in de 4 grootste onderzoeksgroepen (2, 4, 5) waaraan 696.012 personen deelnamen. En in deze groepen overleden maar liefst 99.156 deelnemers. Wat opvalt is dat een significant beschermend effect werd gevonden in de kleinste onderzoeksgroep (3) waarin "slechts" 468 deelnemers overleden.
Was het effect vergelijkbaar in verschillende delen van de wereld?
De 4 onderzoeksgroepen waarin een verhoogd risico op vroegtijdig overlijden werd gevonden, kwamen allemaal uit de Verenigde Staten van Amerika. De kleine onderzoeksgroep waarin een verlaagd risico werd gevonden kwam uit Europa. Het is dus niet uit te sluiten dat het negatieve effect in Europa niet wordt teruggevonden. Helaas is hier dus nog nauwelijks onderzoek naar gedaan. Dat is eigenlijk ondenkbaar gezien het feit dat het WCRF (grote broertje van het KWF) en het Voedingscentrum aanraden niet meer dan 500 g rood vlees per week te eten (6, 7).
Overigens wil ik niet zeggen dat het WCRF en het Voedingscentrum hier een onjuist advies geven. Wel wil ik aangeven dat dringend meer onderzoek nodig is voordat verregaande conclusies worden getrokken.
Stelling: Amerikanen doen hun rood vlees op een wit broodje. Wit brood is ongezond en daarom lijkt het of rood vlees het risico op voegtijdig overlijden verhoogt.
Resultaten uit twee onderzoeksgroepen geven hier mogelijk een antwoord op (2). Het onderzoek keek naar effecten van verschillende soorten rood vlees. Rood vlees op het brood of als gemengde maaltijd verhoogde het risico met 17%. Rood vlees als hoofdmaaltijd verhoogde het risico met 21%. Hamburgers verhoogden het risico met 14%, hot dogs met 9% en spek met 23%.
Als brood verantwoordelijk zou zijn voor het negatieve effect van rood vlees, zou je verwachten dat rood vlees op het brood een veel sterker verhoogd risico zou geven. Dat was niet het geval.
Verder is het nog maar de vraag of hoge consumptie van bewerkte graanproducten het risico op vroegtijdig overlijden verhoogt. Tot nu toe heb ik slechts één onderzoek (8) gezien dat liet zien dat deelnemers met een hoge consumptie van bewerkte graanproducten een significant verhoogd risico op vroegtijdig overlijden hadden (+ 16%). Resultaten uit 3 andere onderzoeken laten geen significant effect zien (9-11).
En hoge consumptie van brood(jes) wordt niet in verband gebracht met een kortere levensduur. Onderzoek laat zien dat hoge consumptie van brood(jes) (12, 13) of witbrood (14) het risico op vroegtijdig overlijden niet verhoogt. Hierbij moet ik aantekenen dat ik nog niet systematisch heb gezocht naar studies over het effect van graanproducten/brood op de levensduur. Het is dus mogelijk dat hier meer onderzoek over bestaat met tegenstrijdige resultaten.
Conclusie: Rood vlees verhoogde het risico op vroegtijdig overlijden in 4 Amerikaanse onderzoeksgroepen, maar niet in een kleine Europese onderzoeksgroep. Door het gebrek aan Europees onderzoek kan niet gezegd worden of rood vlees ook een negatief effect op de levensduur zal geven bij Europese burgers. Er zijn geen aanwijzingen dat het negatieve effect van rood vlees wordt veroorzaakt doordat rood vlees geregeld wordt gegeten op witbrood.
Referenties:
1) Hoenselaar R. Canceranddiet.nl. Methodology. http://canceranddiet.nl/Methods.html
2) Pan A. Red Meat Consumption and Mortality: Results From 2 Prospective Cohort Studies. Arch Intern Med. 2012 Mar 12. [Epub ahead of print]. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22412075
3) Whiteman D. Dietary questions as determinants of mortality: the OXCHECK experience. Public Health Nutr. 1999 Dec;2(4):477-87. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10656467
4) Kelemen LE. Associations of dietary protein with disease and mortality in a prospective study of postmenopausal women. Am J Epidemiol. 2005 Feb 1;161(3):239-49. http://aje.oxfordjournals.org/content/161/3/239.full
5) Sinha R. Meat intake and mortality: a prospective study of over half a million people. Arch Intern Med. 2009 Mar 23;169(6):562-71. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/169/6/562
6) WCRF. Vlees en kanker. Geraadpleegd op 4 april 2012, van: http://www.wcrf.nl/kankerpreventie/voeding/vlees.php
7) Voedingscentrum. Eet niet te veel rood vlees. Geraadpleegd op 4 april 2012, van: http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws/eet-niet-te-veel-rood-vlees.aspx
8) Jacobs DR Jr. Is whole grain intake associated with reduced total and cause-specific death rates in older women? The Iowa Women's Health Study. Am J Public Health. 1999 Mar;89(3):322-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10076480
9) Steffen LM. Associations of whole-grain, refined-grain, and fruit and vegetable consumption with risks of all-cause mortality and incident coronary artery disease and ischemic stroke: the Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) Study. Am J clin Nutr. 2003 Sep;78(3):383-90. http://www.ajcn.org/cgi/content/full/78/3/383
10) Liu S. Is intake of breakfast cereals related to total and cause-specific mortality in men? Am J Clin Nutr. 2003 Mar;77(3):594-9. http://www.ajcn.org/cgi/content/full/77/3/594
11) Sahyoun NR. Whole-grain intake is inversely associated with the metabolic syndrome and mortality in older adults. Am J Clin Nutr. 2006 Jan;83(1):124-31. http://www.ajcn.org/cgi/content/full/83/1/124
12) Rotevatn S. Lifestyle and mortality among Norwegian men. Prev Med. 1989 Jul;18(4):433-43. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2798367
13) Kahn HA. Association between reported diet and all-cause mortality. Twenty-one-year follow-up on 27,530 adult Seventh-Day Adventists. Am J Epidemiol. 1984 May;119(5):775-87. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6720674
14) Nube M. Scoring of prudent dietary habits and its relation to 25-year survival. J Am Diet Assoc. 1987 Feb;87(2):171-5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3819235
